Jak odczytać etykietę energetyczną sprzętu AGD i oszczędzać

Jak odczytać etykietę energetyczną sprzętu AGD i oszczędzać?

Kupno nowego sprzętu AGD to często spora inwestycja. Zanim jednak podejmiemy ostateczną decyzję, stoimy przed wyborem spośród dziesiątek, a nawet setek modeli. Różnią się nie tylko ceną, funkcjami czy wyglądem, ale także – a może przede wszystkim – zużyciem energii. Właśnie tutaj z pomocą przychodzi etykieta energetyczna, która jest obowiązkowym elementem wyposażenia każdego nowego urządzenia. Ale jak odczytać etykietę energetyczną sprzętu AGD i co dokładnie mówią nam wszystkie te kolory, litery i piktogramy? Rozszyfrowanie tych symboli to klucz do świadomego wyboru, który przełoży się nie tylko na niższe rachunki za prąd, ale także na mniejszy wpływ na środowisko.

Jak odczytać etykietę energetyczną sprzętu AGD – Klucz do świadomych zakupów

Etykiety energetyczne towarzyszą nam w sklepach ze sprzętem AGD od wielu lat. Ich głównym celem jest dostarczenie konsumentowi jasnej i porównywalnej informacji o zużyciu energii przez dane urządzenie. Dzięki nim możemy szybko zorientować się, który model lodówki, pralki czy zmywarki będzie najbardziej efektywny energetycznie, a tym samym – najtańszy w eksploatacji w dłuższej perspektywie.

Warto wiedzieć, że etykiety energetyczne w Unii Europejskiej, w tym w Polsce, przeszły w ostatnich latach znaczące zmiany. Od 1 marca 2021 roku dla kilku grup produktów (m.in. lodówki, zamrażarki, pralki, pralko-suszarki, zmywarki, telewizory i wyświetlacze elektroniczne) obowiązują nowe, bardziej przejrzyste etykiety z uproszczoną skalą klas energetycznych od A do G, bez plusów. Starsze etykiety z klasami A+, A++, A+++ wciąż można spotkać na niektórych produktach (np. piekarnikach, okapach, suszarkach bębnowych), które nie zostały jeszcze objęte nowymi przepisami lub są dopuszczane do sprzedaży do wyczerpania zapasów, ale nowa skala sukcesywnie obejmuje kolejne grupy produktów. Zrozumienie zarówno nowych, jak i starszych etykiet jest kluczowe.

Podstawowe Elementy Etykiety Energetycznej

Niezależnie od tego, czy mamy do czynienia z nową, czy starszą etykietą, znajdziemy na niej kilka podstawowych informacji:

1. Kod QR: Na nowych etykietach umieszczono kod QR, który pozwala na szybki dostęp do internetowej bazy danych EPREL (European Product Registry for Energy Labelling). Znajduje się tam karta informacyjna produktu ze szczegółowymi danymi technicznymi i informacjami o jego efektywności energetycznej. To cenne źródło dodatkowych informacji.
2. Skala Klas Energetycznych: To najbardziej widoczny element etykiety. Kolorowe paski i litery (od A do G na nowych etykietach, lub np. od A+++ do D na starszych) wskazują klasę efektywności energetycznej produktu. Klasa A (lub A+++/A++ na starszych) oznacza najwyższą efektywność, a G (lub D/E/F/G na starszych) – najniższą. Warto pamiętać, że produkt w klasie A na starej etykiecie może odpowiadać np. klasie D lub E na nowej, co wynika ze zaostrzenia kryteriów i nowej metodologii obliczeń.
3. Zużycie Energii: Zazwyczaj podane jest w kilowatogodzinach (kWh) na rok lub na 100 cykli pracy, w zależności od typu urządzenia. To konkretna liczba, która pozwala oszacować koszty eksploatacji.
4. Piktogramy: Te graficzne symbole dostarczają dodatkowych, specyficznych dla danego typu urządzenia informacji, np. o zużyciu wody, pojemności, poziomie hałasu czy czasie trwania programu. Ich znaczenie różni się w zależności od kategorii produktu.
5. Dane Producenta i Modelu: W górnej części etykiety znajdziemy nazwę dostawcy/producenta oraz oznaczenie modelu urządzenia, co ułatwia identyfikację.

Dekodowanie Etykiet dla Różnych Typów AGD

Znaczenie piktogramów i sposób podawania zużycia energii różnią się w zależności od kategorii produktu. Przyjrzyjmy się najpopularniejszym grupom:

1. Lodówki i Zamrażarki (nowa etykieta A-G):

• Skala A-G: Wskazuje ogólną efektywność energetyczną.
• Zużycie energii: Podane w kWh/rok. Jest to szacowane roczne zużycie energii elektrycznej. Im niższa wartość, tym mniejsze rachunki.
• Pojemność: Piktogramy przedstawiające komory lodówki i zamrażarki z podaną pojemnością netto w litrach (L). Ważne, aby dobrać pojemność do potrzeb gospodarstwa domowego.
• Poziom hałasu: Podany w decybelach (dB) oraz klasa emisji hałasu (również na skali A-D). Ma znaczenie, jeśli urządzenie ma stać w aneksie kuchennym lub blisko pomieszczeń mieszkalnych.

2. Pralki (nowa etykieta A-G):

• Skala A-G: Efektywność energetyczna dla cyklu prania (zazwyczaj program Eco 40-60).
• Zużycie energii: Podane w kWh na 100 cykli prania (dla programu Eco 40-60). Pomaga porównać koszty eksploatacji.
• Ważenie wsadu: Podana maksymalna pojemność bębna w kilogramach (kg).
• Zużycie wody: Podane w litrach na cykl prania (dla programu Eco 40-60). Ważne dla świadomego zużycia wody.
• Czas trwania programu: Podany w godzinach i minutach dla programu Eco 40-60.
• Klasa wirowania: Na skali A-G. Im wyższa klasa, tym lepiej odwirowane pranie (mniejsza wilgotność resztkowa), co skraca czas suszenia (np. w suszarce bębnowej lub na sznurku) i potencjalnie obniża zużycie energii w suszarce.
• Poziom hałasu: Podany w dB i klasa emisji hałasu (A-D) dla fazy wirowania. Wirowanie jest zazwyczaj najgłośniejszą częścią cyklu.

3. Zmywarki (nowa etykieta A-G):

• Skala A-G: Efektywność energetyczna dla cyklu zmywania (zazwyczaj program Eco).
• Zużycie energii: Podane w kWh na 100 cykli zmywania (dla programu Eco).
• Ważenie wsadu: Podana liczba standardowych kompletów naczyń, które można umieścić w zmywarce.
• Zużycie wody: Podane w litrach na cykl zmywania (dla programu Eco).
• Czas trwania programu: Podany w godzinach i minutach dla programu Eco.
• Poziom hałasu: Podany w dB i klasa emisji hałasu (A-D).

4. Telewizory i Wyświetlacze (nowa etykieta A-G):

• Skala A-G: Efektywność energetyczna w trybie SDR (Standard Dynamic Range).
• Zużycie energii: Podane w kWh na 1000 godzin oglądania w trybie SDR.
• Dodatkowa skala/info: Na nowej etykiecie często pojawia się też informacja o zużyciu energii w trybie HDR (High Dynamic Range), jeśli urządzenie obsługuje tę technologię.
• Przekątna ekranu: Podana w centymetrach (cm) i calach (”).
• Rozdzielczość: Podana w pikselach (np. 3840×2160 dla 4K UHD).

5. Piekarniki (starsza etykieta z plusami, lub nowa A-G, jeśli jest już dostępna):

• Skala A+++ do D (lub A-G): Efektywność energetyczna.
• Zużycie energii: Podane w kWh na cykl pracy dla dwóch trybów: tradycyjnego (góra/dół) i z termoobiegiem (jeśli piekarnik go posiada). Zazwyczaj podane dla standardowego wsadu lub objętości komory.
• Pojemność: Podana w litrach (L).
• Typ piekarnika: Elektryczny lub gazowy.

6. Okapy Kuchenne (starsza etykieta z plusami):

• Skala A+++ do D: Ogólna efektywność energetyczna.
• Poszczególne klasy efektywności: Oprócz ogólnej klasy, etykieta podaje też klasy dla poszczególnych aspektów:
• Efektywność przepływu dynamicznego (zdolność do usuwania oparów).
• Efektywność oświetlenia.
• Efektywność filtrowania tłuszczu.
• Maksymalny przepływ powietrza: Podany w m³/h.
• Poziom hałasu: Podany w dB.

7. Suszarki Bębnowe (starsza etykieta z plusami, lub nowa A-G, jeśli jest już dostępna):

• Skala A+++ do D (lub A-G): Efektywność energetyczna, często podana dla pełnego i częściowego wsadu.
• Zużycie energii: Podane w kWh na cykl, często osobno dla suszenia bawełny przy pełnym i częściowym wsadzie.
• Ważenie wsadu: Podana maksymalna pojemność bębna w kilogramach (kg).
• Czas trwania programu: Podany w minutach dla programu bawełna, pełny i częściowy wsad.
• Poziom hałasu: Podany w dB.

Stara Etykieta vs. Nowa Etykieta – O co Chodzi?

Zmiana etykiet energetycznych była konieczna. Dlaczego? Ponieważ na starej skali, po latach postępu technologicznego, większość nowych urządzeń lądowała w najwyższych klasach A+, A++ i A+++. Skala stała się „rozjechana”, a różnice między np. A++ a A+++, choć znaczące w zużyciu energii, nie były tak intuicyjnie jasne dla konsumenta jak prosta skala A do G.

Nowa skala A-G jest ostrzejsza. Oznacza to, że urządzenie, które na starej etykiecie było w klasie A+++, na nowej może znaleźć się w klasie C, D, a nawet niższej. Nie oznacza to, że stało się mniej efektywne! Po prostu standardy i metodologia pomiarów są bardziej rygorystyczne, a skala ma większy „zapas” na przyszły rozwój technologii. Docelowo klasa A na nowej etykiecie ma być zarezerwowana dla urządzeń o absolutnie najwyższej efektywności, które często jeszcze nie istnieją na rynku lub są bardzo nieliczne.

Dla konsumenta oznacza to, że przy porównywaniu produktów należy zwracać uwagę, czy oba urządzenia mają etykiety nowego typu, czy starego. Porównywanie klasy A+++ na starej etykiecie z klasą B na nowej nie ma sensu bez spojrzenia na konkretne zużycie energii podane w kWh.

Jak Czytać Etykietę w Praktyce i Wybierać Świadomie?

Odczytanie etykiety to pierwszy krok. Drugi to jej interpretacja w kontekście własnych potrzeb i potencjalnych kosztów eksploatacji.

1. Nie patrz tylko na literę: Choć klasa energetyczna jest najważniejszym wskaźnikiem ogólnej efektywności, zawsze sprawdzaj konkretne zużycie energii podane w kWh. Różnica między dwoma modelami w tej samej klasie może być znacząca! Na przykład, dwie lodówki w klasie D (nowej skali) mogą mieć roczne zużycie energii różniące się o kilkadziesiąt kWh, co w skali kilku lat przekłada się na odczuwalne oszczędności.
2. Oszacuj koszty: Znając roczne (lub na 100 cykli) zużycie energii w kWh i cenę za 1 kWh u Twojego dostawcy prądu, możesz łatwo obliczyć szacowany roczny koszt eksploatacji urządzenia pod kątem zużycia energii. Przykładowo, jeśli lodówka zużywa 150 kWh/rok, a 1 kWh kosztuje 0,80 zł (pamiętaj, że ceny mogą się zmieniać i zależą od taryfy), roczny koszt energii wyniesie ok. 150 * 0,80 = 120 zł. Porównaj tę kwotę dla różnych modeli. Pamiętaj, że ten koszt będzie się powtarzał przez cały okres użytkowania urządzenia (np. 10-15 lat dla lodówki).
3. Sprawdź piktogramy: Piktogramy dostarczają informacji kluczowych dla komfortu użytkowania i kosztów nie związanych bezpośrednio z prądem (np. zużycie wody przez pralkę/zmywarkę). Zwróć uwagę na poziom hałasu, zwłaszcza w przypadku urządzeń pracujących non stop (lodówka) lub często używanych w otwartych przestrzeniach mieszkalnych (zmywarka, pralka). Sprawdź pojemność, aby upewnić się, że urządzenie odpowiada Twoim potrzebom (np. wielkość rodziny).
4. Pomyśl o długoterminowych kosztach: Tańsze w zakupie urządzenie o niższej klasie energetycznej może okazać się droższe w dłuższej perspektywie z powodu wyższego zużycia energii. Różnica w cenie zakupu między dwiema pralkami może zwrócić się po kilku latach dzięki niższym rachunkom za prąd i wodę. Zawsze patrz na etykietę jako na prognozę kosztów eksploatacji przez cały cykl życia produktu.
5. Korzystaj z kodu QR i bazy EPREL: Jeśli potrzebujesz więcej szczegółów lub chcesz porównać modele, zeskanuj kod QR. Karta informacyjna produktu w bazie EPREL zawiera wszystkie dane z etykiety plus dodatkowe informacje techniczne.

Praktyczne Wnioski i Rady

• Nowa etykieta = ostrzejsze kryteria: Nie przerażaj się, widząc nową lodówkę w klasie D czy E, jeśli na starej etykiecie podobne modele miały A+++. To normalne. Skup się na wartościach w kWh/rok.
• Wysoka klasa energetyczna to inwestycja: Urządzenia w klasie A lub B (na nowej skali) mogą być droższe przy zakupie, ale ich niższe zużycie energii i wody (gdzie dotyczy) pozwoli zaoszczędzić znaczące kwoty w ciągu lat użytkowania.
• Piktogramy są ważne: Nie ignoruj ich. Poziom hałasu, zużycie wody, czas programu – to wszystko wpływa na komfort i koszty eksploatacji.
• Dopasuj urządzenie do potrzeb: Zbyt duża pralka lub zmywarka pracująca zawsze z częściowym wsadem zużyje niepotrzebnie więcej energii i wody. Zbyt mała lodówka, która będzie stale przepełniona, również może być mniej efektywna.
• Etykieta to nie wszystko, ale to solidna podstawa: Oprócz etykiety, warto czytać opinie innych użytkowników, sprawdzać dane techniczne na stronie producenta i porównywać różne modele. Jednak etykieta energetyczna jest ustandaryzowanym źródłem informacji, które pozwala na obiektywne porównanie efektywności różnych urządzeń.

Podsumowując, etykieta energetyczna to nie tylko kolorowe paski na pudełku czy urządzeniu. To kompendium kluczowych informacji, które pozwala podjąć świadomą decyzję o zakupie sprzętu AGD. Umiejętność jej odczytania i interpretacji to prosty sposób na realne oszczędności w domowym budżecie oraz krok w stronę bardziej ekologicznego życia. Pamiętaj o niej podczas swoich następnych zakupów – Twoje rachunki i środowisko Ci podziękują!